Crossroads
ΕSP; Aσφαλώς!Ποιο αξεσουάρ διαθέτει το 62% όλων των αυτοκινήτων στη Γερμανία; Ποιο είναι το αξεσουάρ με το οποίο παραδίδεται το 85% των νέων αυτοκινήτων στη Σουηδία; Οι προβολείς ομίχλης; Οι αλουμινένιες ζάντες, οι αεροτομές ή μήπως τα φώτα ξένον; Λάθος. Το ESP!
Η διάδοση του συστήματος ελέγχου σταθερότητας σίγουρα δεν είναι τυχαίο γεγονός ή αποτέλεσμα ενός καλού μάρκετινγκ εκ μέρους των κατασκευαστών αυτοκινήτων. Αντίθετα, αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς τη μείωση του αριθμού των ατυχημάτων. Διεθνείς έρευνες σε Ιαπωνία, Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία έχουν αποδείξει πως τουλάχιστον το 30% των θανατηφόρων ατυχημάτων θα είχε αποτραπεί, αν τα εμπλεκόμενα αυτοκίνητα ήταν εφοδιασμένα με ESP, γεγονός που το καθιστά το πιο αποτελεσματικό σύστημα ασφάλειας μετά τις ζώνες! Βάσει αυτών των ερευνών, το αμερικανικό NHTSA (National Highway Traffic Safety Administration), ο αντίστοιχος οργανισμός του δικού μας EuroNCAP, έχει ήδη προτείνει τον υποχρεωτικό εξοπλισμό όλων των νέων αυτοκινήτων με το εν λόγω σύστημα ενεργητικής ασφάλειας από το 2008.
Παρόμοιες ιδέες ευδοκιμούν και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ήδη έχει εξαγγείλει την αναγκαιότητα δραστικής βελτίωσης της οδικής ασφάλειας, με στόχο την ελάττωση των θανάτων χρηστών του οδικού δικτύου κατά το ήμισυ μέχρι το 2010. Τα 1,3 εκατ. ατυχήματα που λαμβάνουν χώρα ετησίως στην Ευρώπη ευθύνονται για 40.000 απώλειες ζωών και 1,7 εκατ. τραυματισμούς. Ακόμα και με τη μείωση των ανθρώπινων απωλειών στο μισό υπάρχει αρκετός δρόμος μέχρι τον αρκετά πιο μεγαλεπήβολο στόχο των μηδενικών απωλειών μέχρι το 2020!
Επειδή στην Ευρώπη το θέμα της οδικής ασφάλειας δεν αντιμετωπίζεται με τακτικές αερολογιών, ευχολογίων, προστίμων και εκφοβισμών, αλλά με έργα και πράξεις, η εξάπλωση του ESP μπορεί να θεωρηθεί (και είναι) το επόμενο βήμα μιας σειράς μέτρων προς την υλοποίηση αυτού του στόχου, που αποτελεί τη λογική συνέχεια της εντυπωσιακής βελτίωσης της παθητικής ασφάλειας των αυτοκινήτων μας, του εξοπλισμού τους με ABS (μετά την αυτοδέσμευση των περισσότερων ενώσεων κατασκευαστών) και των μέτρων προστασίας των πεζών.
Το ESP είναι το σύστημα που εντάσσεται πλέον στην αυτοκινητική μας καθημερινότητα και η χρήση του επεκτείνεται με ραγδαίους ρυθμούς. Μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη στην Ευρώπη για λογαριασμό της Bosch απέδειξε ότι το 54% των Ευρωπαίων οδηγών γνωρίζει για το σύστημα ελέγχου πρόσφυσης, ενώ το 31% μπορεί, μάλιστα, να εξηγήσει σωστά τον τρόπο λειτουργίας του. Ποιος είναι αυτός;
Το ESP είναι ένα σύστημα ελέγχου της πέδησης και πρόωσης του αυτοκινήτου, με σκοπό τον έλεγχο της οδικής του συμπεριφοράς (υπερστροφή, υποστροφή) μέσω της ρύθμισης της ταχύτητας περιστροφής του γύρω από τον κατακόρυφο άξονα και της γωνίας ολίσθησης των τροχών. Για τη διαμόρφωση των τριών βαθμών ελευθερίας (διαμήκης ταχύτητα, εγκάρσια και περιστροφής) το σύστημα οφείλει να συγκρίνει την επιθυμητή με την πραγματική τροχιά του αυτοκινήτου (οι οποίες ιδανικά πρέπει να ταυτίζονται), βάσει δεδομένων που συλλέγει από αισθητήρες ταχύτητας περιστροφής τροχών, πίεσης υδραυλικού συστήματος πέδησης, ταχύτητας περιστροφής γύρω από τον κατακόρυφο άξονα, πλευρικής επιτάχυνσης και γωνίας τιμονιού. Μέσω αυτών των πληροφοριών, καθορίζει το βαθμό παρέμβασης στην ανάπτυξη πίεσης στο σύστημα πέδησης (κάθε τροχός μπορεί να επιβραδυνθεί ξεχωριστά στην επιθυμητή ταχύτητα), αλλά και στο μάνατζμεντ του κινητήρα (επέμβαση στην τροφοδοσία), με αποτέλεσμα τη μείωση της διαφοράς θεωρητικών και πραγματικών τιμών που προαναφέραμε. Όπως και το σύστημα ελέγχου πρόσφυσης (ASR), έτσι και το ESP βασίζεται στο σύστημα αντιμπλοκαρίσματος των τροχών (ABS), χρησιμοποιώντας τα περισσότερα από τα εξαρτήματά του.
Οι πρακτικές διαφορές ανάμεσα στην αποτελεσματικότητα των συστημάτων ελέγχου σταθερότητας από αυτοκίνητο σε αυτοκίνητο και από κατασκευαστή σε κατασκευαστή οφείλονται τόσο σε θέματα «στησίματος» της ανάρτησης και των οδικών χαρακτηριστικών κάθε μοντέλου όσο και στα ίδια τα συστήματα. Φυσικά, το ESP δεν πρέπει να γίνει το άλλοθι μιας κακοστημένης ανάρτησης ή μιας αμφιβόλου ποιότητας οδικής συμπεριφοράς, με σκοπό μόνο την επιτυχία σε δοκιμές αξιολόγησης, όπως είναι το διάσημο πλέον «τεστ αποφυγής ταράνδου». Η διαφορά ενός φτηνού και ενός ακριβού ESP έγκειται μόνο στο μέγεθος και στον αριθμό των εμβόλων της αντλίας τους. Μια μεγαλύτερη αντλία είναι φυσικό να παράγει μεγαλύτερη πίεση στο σύστημα πέδησης, παρέχοντας ταχύτερες αντιδράσεις αλλά και καθιστώντας τη λειτουργία του διακριτικότερη και λιγότερο θορυβώδη, αφού περιορίζεται το φαινόμενο της ανάπτυξης παλμικών κυμάτων πίεσης. Επίσης, το ΕSP μπορεί να συνδυαστεί και να επεκταθεί με διάφορα άλλα συστήματα, όπως, για παράδειγμα, με την ενεργητική ανάρτηση, που προφανώς αυξάνει ακόμη περισσότερο την αποτελεσματικότητά του, ή με το σύστημα διεύθυνσης. Στην τελευταία περίπτωση, το σύστημα ελέγχου σταθερότητας είτε επενεργεί αυτόματα στη γωνία διεύθυνσης των εμπρός τροχών είτε δίνει εντολή για αύξηση ή μείωση της -ηλεκτρικής- υποβοήθησης του τιμονιού, έτσι ώστε να διευκολύνει τους χειρισμούς από πλευράς οδηγού (π.χ. στο «ανάποδο» τιμόνι).
Δεν πρέπει, πάντως, να ξεχνάμε πως το ESP βασίζεται στην επιβράδυνση των τροχών για τον έλεγχο της πορείας του αυτοκινήτου. Αυτό σημαίνει ότι η κατάσταση του συστήματος πέδησης, των ελαστικών (του μοναδικού σημείου επαφής αυτοκινήτου και οδοστρώματος) και της ανάρτησης έχει άμεσο αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητά του, αφού και αυτό υπόκειται στους φυσικούς νόμους! Μάλιστα, έχει συχνά παρατηρηθεί πως η τυφλή εμπιστοσύνη του οδηγού στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας οδηγεί σε πολύ σφοδρότερα ατυχήματα, σε υψηλότερες ταχύτητες, κάτι που οι ειδικοί αποκαλούν «συμπεριφορά αναπλήρωσης κινδύνου». Και αν ρωτήσετε ποιο είναι το μέλλον της οδηγικής απόλαυσης, μάλλον δυσοίωνο, θα ήταν η απάντηση, ή, στην καλύτερη περίπτωση, αισθητά εξειδικευμένο σε αυτοκίνητα περιορισμένης παραγωγής...
Η επόμενη μέρα του αυτοκινήτου-προϊόντος φαντάζει ακόμα πιο εντυπωσιακά... ηλεκτρονική, με τα συστήματα προειδοποίησης και μετριασμού συγκρούσεων που βασίζονται στην τεχνολογία των ραντάρ μικρής απόστασης των 24GHz και την «έξυπνη»-διαδραστική προσαρμογή της ταχύτητας του αυτοκινήτου στις συνθήκες δρόμου και περιβάλλοντος (ορατότητα, καιρικές συνθήκες) -στην οποία θα αναφερθούμε εκτενώς σε επόμενο τεύχος-, αλλά και με άλλες παρόμοιες υλοποιήσεις με έναν κοινό παρονομαστή: τη συνένωση ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας σε ένα κοινό σύστημα που θα επιτύχει, μέσω της δικτύωσης και αλληλεπίδρασης, το μέγιστο δυνατό βαθμό προστασίας των επιβατών και πεζών. Ένα απλό παράδειγμα είναι η περίπτωση κατά την οποία τη στιγμή που το ΕSP αναγνωρίζει παρεκτροπή από την ιδανική πορεία δίνει αυτόματα εντολή για ενεργοποίηση παθητικών συστημάτων ασφαλείας, όπως είναι οι προεντατήρες ζωνών.
Το εάν όλα αυτά τελικά οδηγήσουν στην επίτευξη του στόχου των μηδενικών απωλειών ζωών ή, κατ’ επέκταση, ακόμα και σε αυτόνομα κινούμενα οχήματα, είναι θέμα προς συζήτηση. ¶λλωστε, από μια άποψη, στο όνομα των όποιων νεκρών, η εξουσία πάντα θα νέμεται οφέλη από την παρακολούθηση, τον εκφοβισμό και την οικονομική αφαίμαξη των πολιτών._